ΕΡΩΤΗΜΑΤΟΛΟΓΙΟ ΟΜΑΔΑΣ ΕΡΓΑΣΙΑΣ

Η ομάδα εργασίας του προγράμματος παρουσίασε μέσα από ένα ερωτηματολόγιο 9 ερωτήσεων τις γνώσεις τους για το φρούριο Ιτζεδίν, τη γνώμη τους για τα μνημεία, τα συναισθήματά τους αλλά και τις μελλοντικές τους κινήσεις για το εν λόγω μνημείο αλλά και το σύνολο της πολιτιστικής κληρονομιάς της χώρας.
Παρακάτω παρουσιάζεται το σύνολο των προβληματισμών τους:

Αριάδνη Χατζή, Γ3

   1.   Γνωρίζατε το μνημείο πριν την ενασχόλησή μας και την μελέτη της ιστορίας του κατά το σχολικό έτος 2016-2017;

Λόγω των εξωσχολικών δραστηριοτήτων που έχω στα Χανιά πάντα περνούσαμε με το αμάξι έξω από το Ιτζεδίν αλλά δεν γνώριζα γι' αυτό και την ιστορία του πριν ενταχθώ στην ομάδα. 

  2.  Μπορείτε να φανταστείτε πως διαβιούσαν οι Τούρκοι στρατιώτες κατά την πρώτη χρήση του και πως οι φυλακισμένοι-βαρυποινίτες κατά την τελευταία του χρήση; 

Οι Τούρκοι τον 17ο αιώνα έδιωξαν τους Ενετούς από την περιοχή και έκαναν το Ιτζεδίν το κυριότερο αμυντικό έργο του λιμανιού της Σούδας. Από το φρούριο οι Τούρκοι στρατιώτες απέκρουαν τους εχθρούς που έρχονταν από τη θάλασσα. Όταν πλέον το Ιτζεδίν έγινε φυλακή για πολιτικούς κρατουμένους τα πράγματα άλλαξαν. Μαρτυρίες κρατουμένων μας περιγράφουν άθλιες συνθήκες διαβίωσης, πολλές φορές χωρίς νερό ή φαΐ και επεισόδια ξυλοδαρμών και βασανιστηρίων. 

   3.   Τι προσδοκούσατε να δείτε και να ακούσετε κατά την πρώτη επίσκεψή σας στο μνημείο; 

Όσο καιρό ερευνούσαμε και μιλούσαμε για το Ιτζεδίν και την ιστορία του και πριν το επισκεφτούμε, είχα σχηματίσει την εικόνα, ενός παλαιού αλλά γεμάτου ιστορία μνημείου. Τελικά δεν διαψεύστηκα.  

   4.   Τι άλλαξε στην στάση σας απέναντι στο μνημείο μετά την μελέτη του και την επίσκεψη που πραγματοποιήσαμε;

Μετά από όλη αυτή τη μελέτη πάνω στο μνημείο, πιστεύω πως όλοι μας αρχίσαμε να αντιμετωπίζουμε το μνημείο με άλλο μάτι. Αρχίσαμε να το αγαπάμε και ευαισθητοποιημένοι, αρχίσαμε να νοιαζόμαστε περισσότερο. 

   5.   Διαπιστώσατε να έχουν διασωθεί κάποια στοιχεία του μνημείου που να μπορούν σήμερα να μας παραπέμψουν στα συναισθήματα των ανθρώπων που το χρησιμοποιούσαν (και σαν φρούριο και σαν  φυλακή);

Έχουν διασωθεί κάποιες μαρτυρίες κρατουμένων, οι περισσότερες γραμμένες πάνω σε κουτιά από τσιγάρα. Όσες σημειώσεις έχουν διασωθεί, μαρτυρούν εικόνες άσχημες και όχι ευχάριστες. Μας μιλούν για εκτελέσεις, για πείνα, για δίψα, για ξύλο και για φόβο. Επίσης έχουν διασωθεί φωτογραφίες και ζωγραφιές από το φρούριο, από την περίοδο της Τουρκοκρατίας αλλά και από την περίοδο που το φρούριο ήταν φυλακή.

   6.   Πως νιώθετε εσείς σήμερα σαν επισκέπτες;

Αισθάνομαι συγκίνηση που έχω την τύχη να είμαι σε αυτή την ομάδα και να ασχοληθώ ενεργά με ένα τόσο σημαντικό μνημείο. 

   7. Τι αξία μπορεί να έχει το μνημείο για εμάς;

Το Ιτζεδίν, όπως και κάθε μνημείο της χώρας μας, αποτελεί αναπόσπαστο κομμάτι του πολιτισμού και της ιστορίας μας. Γι' αυτό πρέπει να προσέχουμε και να φροντίζουμε τα κομμάτια του πολιτισμού μας όπως μια μάννα το παιδί της. 

   8.  Τι μπορείτε να κάνετε εσείς για τη διαφύλαξη, τη διάσωση και την ανάδειξη του μνημείου; 

Εμείς οι νέοι οφείλουμε να προστατεύσουμε και να κρατήσουμε ζωντανά όσο γίνεται περισσότερο τα μνημεία μας. Γι' αυτό θα μπορούσαμε κατά καιρούς να πηγαίνουμε, να καθαρίζουμε τους χώρους του Ιτζεδίν και να κόβουμε τα χόρτα που εμποδίζουν την περιήγηση στον χώρο.

   9. Ποιο είναι το μήνυμα που κρατάτε από το μνημείο, σαν επισκέπτης; 

Το μήνυμα που θα κρατάω για πάντα μέσα μου μετά από αυτή την εμπειρία είναι η αγάπη και η αντιμετώπιση προς την κατεύθυνση προστασίας των μνημείων που διασώθηκαν και έφτασαν μέχρι τις μέρες μας. 

Γεωργία Παπαδομανωλάκη, Γ3

   1.   Γνωρίζατε το μνημείο πριν την ενασχόλησή μας και την μελέτη της ιστορίας του κατά το σχολικό έτος 2016-2017;

Πριν την συμμετοχή μου στο πρόγραμμα δεν γνώριζα απολύτως τίποτα για το μνημείο. Μετά όμως την ενασχόλησή μας και τη μελέτη της ιστορίας του, έμαθα πολλά γεγονότα τα οποία μου τράβηξαν το ενδιαφέρον και με παρακίνησαν να ψάξω λίγο παραπάνω από μόνη μου για να πληροφορηθώ και να διευρύνω τις γνώσεις μου. Κατ' αυτό τον τρόπο μου δημιουργήθηκαν αρκετές απορίες και σκέψεις οι οποίες εξελίχθηκαν σε υποθέσεις. Κατάλαβα πως όταν ασχολείσαι με ένα μνημείο και την ιστορία του, προσπαθείς να καταλήξεις σε συμπεράσματα για μερικά πράγματα για τα οποία όμως δεν είσαι σίγουρος αν είναι σωστά. Απλά φαντάζεσαι, ερευνάς και υποθέτεις. 

  2.  Μπορείτε να φανταστείτε πως διαβιούσαν οι Τούρκοι στρατιώτες κατά την πρώτη χρήση του και πως οι φυλακισμένοι-βαρυποινίτες κατά την τελευταία του χρήση; 

Στην αρχή το Ιτζεδίν λειτουργούσε σαν φρούριο υπό την κατοχή των Τούρκων Στην συνέχεια όμως λειτούργησε ως φυλακή. Οι φυλακισμένοι βαρυποινίτες ζούσαν άσχημα συναισθήματα κάτω από αντίξοες συνθήκες. Πολλοί από αυτούς ήταν καταδικασμένοι σε θάνατο. 

   3.   Τι προσδοκούσατε να δείτε και να ακούσετε κατά την πρώτη επίσκεψή σας στο μνημείο; 

Κατά την πρώτη μου επίσκεψη στο μνημείο, η αλήθεια είναι πως ήμουν λίγο έως πολύ ενθουσιασμένη.  καθώς δεν είχα επισκεφτεί ξανά αυτό τον χώρο. Προσδοκούσα με ανυπομονησία να δω, κυρίως τα κελιά που κρατούνταν οι βαρυποινίτες. Ήθελα να κατανοήσω τις συνθήκες κάτω από τις οποίες ζούσαν και περνούσαν το διάστημα της κράτησή τους καθώς επίσης να μπω για λίγο στη θέση τους. 

   4.   Τι άλλαξε στην στάση σας απέναντι στο μνημείο μετά την μελέτη του και την επίσκεψη που πραγματοποιήσαμε;

 Μετά την μελέτη και την επίσκεψη που πραγματοποιήσαμε, η στάση μου για το συγκεκριμένο μνημείο αλλά και γενικότερα για όλα τα μνημεία, άλλαξε ολοκληρωτικά. Πλέον δείχνω περισσότερο ενδιαφέρον όσο αφορά τα μνημεία και τους αρχαιολογικούς χώρους που σώζονται μέχρι και σήμερα. Πιστεύω ότι θα πρέπει όλοι να ενδιαφερόμαστε για τέτοιου είδους μνημεία και να κάνουμε το καλύτερο για την διατήρησή τους και την προστασία τους. 

   5.   Διαπιστώσατε να έχουν διασωθεί κάποια στοιχεία του μνημείου που να μπορούν σήμερα να μας παραπέμψουν στα συναισθήματα των ανθρώπων που το χρησιμοποιούσαν (και σαν φρούριο και σαν  φυλακή);

Κάτι  το οποίο έχει διασωθεί από το μνημείο, είναι οι χαραγμένες πέτρες που αποτυπώνουν πάνω  τα ονόματα των φυλακισμένων. Οι φυλακισμένοι συνήθιζαν να γράφουν τα ονόματά τους στις πέτρες. Συνήθως μια πέτρα είχε χαραγμένο πάνω μόνο ένα όνομα. Όμως έχουμε παρατηρήσει πως μερικοί φυλακισμένοι μοιράζονταν μια πέτρα με τα "αδέρφια τους" ή με τους φίλους τους. Αυτό μας δείχνει ότι ήταν συναισθηματικά δεμένοι μεταξύ τους καθώς προτιμούσαν να μοιραστούν την ίδια  πέτρα παρά να διαλέξουν δυο διαφορετικές από τις εκατοντάδες που είχε το φρούριο. 

   6.   Πως νιώθετε εσείς σήμερα σαν επισκέπτες;

Νιώθω ανάμεικτα συναισθήματα που πραγματικά δεν μπορώ να περιγράψω. Από τη μια πλευρά χαρά που μου δόθηκε  η ευκαιρία να βρεθώ στο χώρο εκείνο και από την άλλη λύπη όταν συνειδητοποιείς και σκέφτεσαι το τι μπορεί να περνούσαν και να ένιωθαν οι άνθρωποι μέσα σε αυτό το φρούριο-φυλακή. 

   7. Τι αξία μπορεί να έχει το μνημείο για εμάς;


Το μνημείο αυτό έχει μεγάλη ιστορική αξία για το χωριό του Καλαμίου αλλά και για εμάς.

   8.  Τι μπορείτε να κάνετε εσείς για τη διαφύλαξη, τη διάσωση και την ανάδειξη του μνημείου; 

Για την διαφύλαξη, της διάσωση και ανάδειξη του μνημείου αυτού, θα μπορούσαμε να διοργανώσουμε εθελοντικές δράσεις (π.χ. καθαρισμός του χώρου). Επίσης θα μπορούσαμε να υιοθετήσουμε το μνημείο σαν σχολείο και να γράψουμε άρθρα για να το γνωρίσει περισσότερος κόσμος και να δείξει ενδιαφέρον. Σε αυτόν το τεράστιο χώρο που διαθέτει το μνημείο θα μπορούσε να διοργανωθούν μεγάλες εκδηλώσεις όπως γινόταν και στο παρελθόν. Τα έσοδα θα μπορούσαν να χρησιμοποιηθούν για την συντήρησή του. 

   9. Ποιο είναι το μήνυμα που κρατάτε από το μνημείο, σαν επισκέπτης; 

Το μήνυμα που κρατάω από το μνημείο σαν επισκέπτης είναι να σέβομαι τον πολιτισμό και τους ανθρώπους. 



Σήφης Μανατάκης, Β2

   1.   Γνωρίζατε το μνημείο πριν την ενασχόλησή μας και την μελέτη της ιστορίας του κατά το σχολικό έτος 2016-2017;

Το μνημείο του Ιτζεδίν το γνώριζα πολλά χρόνια γιατί κάθε φορά που περνούσα από την Εθνική Οδό που τράβαγε την προσοχή αλλά ποτέ δεν είχα μπει μέσα για να το γνωρίσω από κοντά. 

  2.  Μπορείτε να φανταστείτε πως διαβιούσαν οι Τούρκοι στρατιώτες κατά την πρώτη χρήση του και πως οι φυλακισμένοι-βαρυποινίτες κατά την τελευταία του χρήση; 

Το Ιτζεδίν κατά την πρώτη χρήση του λειτουργούσε σαν κανονικό αμυντικό κάστρο. Πιστεύω πως οι στρατιώτες που ζούσαν εκεί ήταν πάντοτε σε ετοιμότητα που αυτό σημαίνει συνεχείς ασκήσεις.
Κατά τη δεύτερη χρήση του και και την μετατροπή σε φυλακή, οι συνθήκες ήταν σκληρές αφού η φυλακή ήταν από τις σκληρότερες στην Ελλάδα.Οι βαρυποινίτες είχαν άσχημες συνθήκες διαβίωσης αφού υπήρχαν βασανιστήρια όπως "ο Αράπης" και "η Απομόνωση". 

   3.   Τι προσδοκούσατε να δείτε και να ακούσετε κατά την πρώτη επίσκεψή σας στο μνημείο; 

 Κατά την πρώτη μου επίσκεψη στο Ιτζεδίν έδωσα έμφαση στην αρχιτεκτονική του αλλά και στην χρήση του. 

   4.   Τι άλλαξε στην στάση σας απέναντι στο μνημείο μετά την μελέτη του και την επίσκεψη που πραγματοποιήσαμε;

 Αρχικά νόμιζα πως το Ιτζεδίν ήταν ένα ερείπιο χωρίς καμιά ιστορική αξία. Αλλά μετά που έμαθα την ιστορία του, κατάλαβα πόσο σημαντικό είναι σαν μνημείο και τι μεγάλη ιστορική αξία έχει. 

   5.   Διαπιστώσατε να έχουν διασωθεί κάποια στοιχεία του μνημείου που να μπορούν σήμερα να μας παραπέμψουν στα συναισθήματα των ανθρώπων που το χρησιμοποιούσαν (και σαν φρούριο και σαν  φυλακή);

Αρκετά στοιχεία έχουν διασωθεί τα οποία μας παραπέμπουν στα συναισθήματα των ανθρώπων εκείνης της εποχής. 

   6.   Πως νιώθετε εσείς σήμερα σαν επισκέπτες;


Νιώθω περήφανος που κατάφερα να δω το Ιτζεδίν από μέσα.Είναι ένα κάστρο που χτίστηκε από τους Τούρκους με ιδιαίτερα αρχιτεκτονικά στοιχεία και στη συνέχεια μετατράπηκε σε εγκληματική φυλακή. 

   7. Τι αξία μπορεί να έχει το μνημείο για εμάς;


Το Ιτζεδίν έχει μεγάλη ιστορική αξία για εμάς τους Έλληνες γιατί διέγραψε μια πορεία σε όλη τη σύγχρονη ιστορία. 

   8.  Τι μπορείτε να κάνετε εσείς για τη διαφύλαξη, τη διάσωση και την ανάδειξη του μνημείου; 



   9. Ποιο είναι το μήνυμα που κρατάτε από το μνημείο, σαν επισκέπτης; 

 

Πηνελόπη Χαροκοπάκη, Γ3

   1.   Γνωρίζατε το μνημείο πριν την ενασχόλησή μας και την μελέτη της ιστορίας του κατά το σχολικό έτος 2016-2017;

Ναι γνώριζα για το μνημείο πριν κάνουμε την έρευνά μας. 

  2.  Μπορείτε να φανταστείτε πως διαβιούσαν οι Τούρκοι στρατιώτες κατά την πρώτη χρήση του και πως οι φυλακισμένοι-βαρυποινίτες κατά την τελευταία του χρήση; 

   3.   Τι προσδοκούσατε να δείτε και να ακούσετε κατά την πρώτη επίσκεψή σας στο μνημείο; 

Προσδοκούσαμε να δούμε όλα αυτά τα μέρη που μας ήταν ήδη γνωστά μέσα από περιγραφές και εικόνες, τα κελιά που ζούσαν οι φυλακισμένοι και να ακούσουμε τις μαρτυρίες των ανθρώπων που είχαν βρεθεί εκεί κατά την περίοδο που λειτουργούσε σαν φυλακή.   

   4.   Τι άλλαξε στην στάση σας απέναντι στο μνημείο μετά την μελέτη του και την επίσκεψη που πραγματοποιήσαμε;

Με την επίσκεψη είδαμε όλα όσα είχαμε μελετήσει και αυτό είχε ως αποτέλεσμα να έρθουμε πιο κοντά στο μνημείο, να αισθανθούμε διαφορετικά καθώς συνειδητοποιήσαμε πως η θεωρητική γνώση μας ζωντανεύει στους τοίχους της φυλακής δημιουργώντας μας ένα αίσθημα ευθύνης. 

   5.   Διαπιστώσατε να έχουν διασωθεί κάποια στοιχεία του μνημείου που να μπορούν σήμερα να μας παραπέμψουν στα συναισθήματα των ανθρώπων που το χρησιμοποιούσαν (και σαν φρούριο και σαν  φυλακή);

Από τη χρήση του ως φυλακή, είδαμε πως οι βαρυποινίτες χάραζαν τα ονόματά τους πάνω στις πέτρες σε μια προσπάθεια να διατηρήσουν το όνομά τους ζωντανό και τοποθετούσαν έναν σταυρό σε όποιον  εκτελούνταν κάτι που σηματοδοτούσε το τέλος. 

   6.   Πως νιώθετε εσείς σήμερα σαν επισκέπτες;


Ως επισκέπτης μπορείς να νιώσεις δέος αν αναλογιστείς τις χρήσεις του μνημείου και το ιστορικό φορτίο που κουβαλάει. 

   7. Τι αξία μπορεί να έχει το μνημείο για εμάς;


Το μνημείο είναι ένα κομμάτι της πολιτιστικής μας κληρονομιάς με σπουδαία ιστορική σημασία.

   8.  Τι μπορείτε να κάνετε εσείς για τη διαφύλαξη, τη διάσωση και την ανάδειξη του μνημείου; 

Πρέπει να το φροντίσουμε, να το διαφυλάξουμε και με εθελοντικές δράσεις να βοηθήσουμε στην αναστήλωσή του και την ανάδειξη. 


   9. Ποιο είναι το μήνυμα που κρατάτε από το μνημείο, σαν επισκέπτης; 

Αυτό που χαράζεται βαθιά στο μυαλό σου, ιδίως κατά την τελευταία χρήση του μνημείου, είναι... να έχουμε σχέσεις καλές με τους ανθρώπους και με τρόπο καλό να έχουμε πόλεμο με τις κακίες τους. 


Παναγιώτης Καζάνης, Γ1

   1.   Γνωρίζατε το μνημείο πριν την ενασχόλησή μας και την μελέτη της ιστορίας του κατά το σχολικό έτος 2016-2017;

Ναι

  2.  Μπορείτε να φανταστείτε πως διαβιούσαν οι Τούρκοι στρατιώτες κατά την πρώτη χρήση του και πως οι φυλακισμένοι-βαρυποινίτες κατά την τελευταία του χρήση; 

Οι Τούρκοι στρατιώτες σαφώς και θα διαβιούσαν καλύτερα από τους βαρυποινίτες καθώς η Τουρκία είχε στόχο την καλή φύλαξη και έτσι θα έδινε στους στρατιώτες ό,τι μπορούσε που θα τους φαινόταν χρήσιμο.  Από την άλλη το ελληνικό κράτος δεν ήθελε να περνάνε καλά οι βαρυποινίτες. 

   3.   Τι προσδοκούσατε να δείτε και να ακούσετε κατά την πρώτη επίσκεψή σας στο μνημείο; 

Την πρώτη φορά που πήγα στο μνημείο ήμουν μικρός και πήγαινα σε μια συναυλία οπότε με ενδιέφερε ν' ακούσω μουσική. 

   4.   Τι άλλαξε στην στάση σας απέναντι στο μνημείο μετά την μελέτη του και την επίσκεψη που πραγματοποιήσαμε;

 Κατάλαβα την ιστορική του αξία και τα διδάγματα που μπορεί να δώσει, από την έως τώρα πορεία του, σε μικρούς και μεγάλους. 

   5.   Διαπιστώσατε να έχουν διασωθεί κάποια στοιχεία του μνημείου που να μπορούν σήμερα να μας παραπέμψουν στα συναισθήματα των ανθρώπων που το χρησιμοποιούσαν (και σαν φρούριο και σαν  φυλακή);

Το βιβλίο ενός βαρυποινίτη όπου πριν τυπωθεί το είχε γράψει εξ' ολοκλήρου πάνω σε πακέτα τσιγάρων και τα διάφορα χαράγματα των κρατουμένων στον τοίχο του Ιτζεδίν. 

   6.   Πως νιώθετε εσείς σήμερα σαν επισκέπτες;


Έχοντας ακούσει πολλές απίστευτες ιστορίες για το τι έχει γίνει μέσα, αυτό που με κυριεύει είναι η ανατριχίλα. 

   7. Τι αξία μπορεί να έχει το μνημείο για εμάς;


Κυρίως συναισθηματική αφού το γνωρίσαμε καλύτερα αλλά και ιστορική λόγω αυτών που μπορεί να μας διδάξει. 

   8.  Τι μπορείτε να κάνετε εσείς για τη διαφύλαξη, τη διάσωση και την ανάδειξη του μνημείου; 

Νομίζω το γεγονός και μόνο ότι ασχολούμαστε με το μνημείο δείχνει από μόνο του πως δεν έχει ξεχαστεί και πως έχει σημασία για κάποιους ανθρώπους η διάσωσή του. 

   9. Ποιο είναι το μήνυμα που κρατάτε από το μνημείο, σαν επισκέπτης; 

Ότι δεν είναι άχρηστο μνημείο έχει πολλά να πει και γι' αυτό πρέπει να διασωθεί. 


Σωκράτης Ακκούς, Γ1

   1.   Γνωρίζατε το μνημείο πριν την ενασχόλησή μας και την μελέτη της ιστορίας του κατά το σχολικό έτος 2016-2017;

Γνώριζα μόνο ότι ήταν φυλακές στο παρελθόν και μάλιστα από τις αυσττηρότερες της Ελλάδας. 

  2.  Μπορείτε να φανταστείτε πως διαβιούσαν οι Τούρκοι στρατιώτες κατά την πρώτη χρήση του και πως οι φυλακισμένοι-βαρυποινίτες κατά την τελευταία του χρήση; 

Υποθέτω πως κατά την πρώτη χρήση του, οι Τούρκοι ήταν μέσα και είχαν πολλές ανέσεις και ζούσαν πολύ καλά.
Κατά τη δεύτερη χρήση του, οι Έλληνες που ήταν μέσα θα στερούνταν πολλά και θα ζούσαν μόνο με τα απολύτως απαραίτητα. Επίσης οι συνθήκες διαβίωσής τους ήταν άθλιες, πράγμα που έκανε την κατάσταση χειρότερη.

   3.   Τι προσδοκούσατε να δείτε και να ακούσετε κατά την πρώτη επίσκεψή σας στο μνημείο; 

Καταρχάς για την ιστορία του μνημείου και έπειτα για διάφορα άλλα στοιχεία όπως αρχιτεκτονική, συγκεκριμένα σημεία κ.ά. 

   4.   Τι άλλαξε στην στάση σας απέναντι στο μνημείο μετά την μελέτη του και την επίσκεψη που πραγματοποιήσαμε;

Σίγουρα ήρθαμε πιο κοντά στο μνημείο και θέλουμε να το προστατεύσουμε με ό,τι μέσα διαθέτουμε. 

   5.   Διαπιστώσατε να έχουν διασωθεί κάποια στοιχεία του μνημείου που να μπορούν σήμερα να μας παραπέμψουν στα συναισθήματα των ανθρώπων που το χρησιμοποιούσαν (και σαν φρούριο και σαν  φυλακή);

Έχουν διασωθεί κάποια στοιχεία που παραπέμπουν στην κατάσταση των φυλακισμένων , όπως χαράγματα πάνω σε πέτρες και ζωγραφιές των κρατουμένων. 

   6.   Πως νιώθετε εσείς σήμερα σαν επισκέπτες;


Το μνημείο μάς προκαλεί συγκίνηση και πλέον έχουμε δεθεί συναισθηματικά μαζί του. 

   7. Τι αξία μπορεί να έχει το μνημείο για εμάς;


Φυσικά ιστορική καθώς αποκαλύπτει κομμάτια της ιστορίας αλλά και συναισθηματική αφού προκαλεί συγκίνηση και δέος όταν βρίσκεσαι μέσα του. 

   8.  Τι μπορείτε να κάνετε εσείς για τη διαφύλαξη, τη διάσωση και την ανάδειξη του μνημείου; 

Μπορούμε να το κάνουμε γνωστό και να αναδείξουμε το μνημείο μέσα από πολλές δραστηριότητες και φυσικά μπορούμε να το καθαρίζουμε τακτικά ώστε να παραμείνει καθαρό. 

   9. Ποιο είναι το μήνυμα που κρατάτε από το μνημείο, σαν επισκέπτης; 

Σίγουρα κρατώ την ιστορία του και τς χρήσεις του και ιδιαίτερα ως φυλακή αφού είναι ένα γεγονός που προκαλεί πόνο και δεν ξεχνιέται εύκολα. 



Χρυσάνθη Αννιτσάκη, Β1

   1.   Γνωρίζατε το μνημείο πριν την ενασχόλησή μας και την μελέτη της ιστορίας του κατά το σχολικό έτος 2016-2017;

 Ναι το γνώριζα αλλά μόνο την τελευταία του χρήση ως φυλακές.

  2.  Μπορείτε να φανταστείτε πως διαβιούσαν οι Τούρκοι στρατιώτες κατά την πρώτη χρήση του και πως οι φυλακισμένοι-βαρυποινίτες κατά την τελευταία του χρήση; 

Η αλήθεια είναι πως δύσκολα μπορώ να φανταστώ τη ζωή των Τούρκων στρατιωτών. Υποθέτω πως όλη μέρα θα έκαναν ασκήσεις για να είναι προετοιμασμένοι για τις μάχες. 

   3.   Τι προσδοκούσατε να δείτε και να ακούσετε κατά την πρώτη επίσκεψή σας στο μνημείο; 

Όταν μας ανακοινώθηκε πως θα επισκεφθούμε το μνημείο, δεν περίμενα να δω και ν' ακούσω τίποτα λιγότερο και τίποτα περισσότερο απ' ό,τι είδα και άκουσα.  Εκείνο όμως που με εξέπληξε ήταν η τραγική κατάσταση του μνημείου λόγω των φθορών και από τα χρόνια. 

   4.   Τι άλλαξε στην στάση σας απέναντι στο μνημείο μετά την μελέτη του και την επίσκεψη που πραγματοποιήσαμε;

 Μετά τη μελέτη του, σταμάτησε να μου είναι αδιάφορο. Τώρα γνωρίζω την ιστορία του και συγκινούμαι κάθε φορά που περνάω από το μνημείο. 

   5.   Διαπιστώσατε να έχουν διασωθεί κάποια στοιχεία του μνημείου που να μπορούν σήμερα να μας παραπέμψουν στα συναισθήματα των ανθρώπων που το χρησιμοποιούσαν (και σαν φρούριο και σαν  φυλακή);

Με την επίσκεψή μου εκεί, το στοιχείο ή  μάλλον τα στοιχεία που μαρτυρούν τα συναισθήματα των ανθρώπων είναι τα χαράγματα στους τοίχους  από τους φυλακισμένους. 

   6.   Πως νιώθετε εσείς σήμερα σαν επισκέπτες;

 Σαν επισκέπτης νιώθω δέος και είμαι πολύ περήφανη που το επισκέφτηκα. Δεν έχουν πολλοί άνθρωποι αυτή τη δυνατότητα γιατί δεν είναι επισκέψιμο. 

   7. Τι αξία μπορεί να έχει το μνημείο για εμάς;

Το μνημείο για εμάς είναι μνημείο πολιτιστικής κληρονομιάς και θα έπρεπε να προστατεύεται και να συντηρείται.

   8.  Τι μπορείτε να κάνετε εσείς για τη διαφύλαξη, τη διάσωση και την ανάδειξη του μνημείου; 

Το μόνο που θα μπορούσα να κάνω από τη θέση που βρίσκομαι είναι να το γνωστοποιήσω όπου μπορώ  μέσα από το πρόγραμμα του σχολείου.  

   9. Ποιο είναι το μήνυμα που κρατάτε από το μνημείο, σαν επισκέπτης; 

Σαν επισκέπτης αυτό που κρατάω είναι τα συναισθήματα που ένιωσα όταν μπήκα μέσα στον προαύλιο χώρο του μνημείου αλλά και την τόσο μεγάλη ιστορική του αξία. 

Μπάμπης Πιπεράκης, Β3

   1.   Γνωρίζατε το μνημείο πριν την ενασχόλησή μας και την μελέτη της ιστορίας του κατά το σχολικό έτος 2016-2017;

Το μόνο που γνώριζα για το Ιτζεδίν είναι πως λειτουργούσε σαν φυλακή. Δεν ήξερα ποια εποχή χτίστηκε, πότε λειτούργησε και πότε έκλεισε. Όμως με την μελέτη της ιστορίας του που κάναμε στο σχολείο έμαθα πολλά πράγματα. 

  2.  Μπορείτε να φανταστείτε πως διαβιούσαν οι Τούρκοι στρατιώτες κατά την πρώτη χρήση του και πως οι φυλακισμένοι-βαρυποινίτες κατά την τελευταία του χρήση; 

Οι φυλακισμένοι βαρυποινίτες κατά την τελευταία του χρήση ζούσαν στην εξαθλίωση, τον φόβο και την αγωνία τι θα τους επιφυλάσσει η μοίρα για την επόμενη μέρα. Κοιμόντουσαν στα ράντζα και τα ρούχα τους τα κρέμαγαν σε γάντζους. Τρώγανε μουχλιασμένα φαγητά και σπανιότερα, φαγητά που τους έφερναν φίλοι και συγγενείς από τη γύρω περιοχή. 

   3.   Τι προσδοκούσατε να δείτε και να ακούσετε κατά την πρώτη επίσκεψή σας στο μνημείο; 

Εγώ από την πρώτη μου επίσκεψη στο μνημείο ήθελα να δω και να ακούσω για την απομόνωση. Μου είχαν πει πως ήταν ένα από τα χειρότερα μέρη στη φυλακή. Ήταν ένα πολύ μικρό δωμάτιο που είχε ένα πεζουλάκι για να κάθονται οι φυλακισμένοι χωρίς καθόλου φως. Εκεί τους πήγαιναν την τελευταία τους βραδιά πριν την εκτέλεση. Τους εκτελούσαν λίγο πριν την ανατολή του ήλιου εκεί που σήμερα είναι το νεκροταφείο του Καλαμίου. Πολλές φορές για να τους κοροϊδέψουν τους βάζανε στην απομόνωση και το επόμενο βράδυ τα ίδια και τα ίδια. 

   4.   Τι άλλαξε στην στάση σας απέναντι στο μνημείο μετά την μελέτη του και την επίσκεψη που πραγματοποιήσαμε;

 Εγώ αρχικά δεν έδειχνα τόσο μεγάλο ενδιαφέρον αλλά μετά τη μελέτη που κάναμε στην ομάδα μού άρεσε πολύ. Φορτίστηκα συναισθηματικά από τις ιστορίες φυλακισμένων και γι' αυτό θέλω να κάνω τα πάντα για να μάθουν και οι άλλοι άνθρωποι ό,τι έμαθα και εγώ.  Είναι ένα σημαντικό μνημείο. Ιστορίες  βασανισμένων ανθρώπων που έδωσαν την ψυχή τους και πως δεν πρέπει να το ξεχάσουμε εμείς σήμερα. 

   5.   Διαπιστώσατε να έχουν διασωθεί κάποια στοιχεία του μνημείου που να μπορούν σήμερα να μας παραπέμψουν στα συναισθήματα των ανθρώπων που το χρησιμοποιούσαν (και σαν φρούριο και σαν  φυλακή);

Έχουν διασωθεί κάποια στοιχεία που εμένα μου έφεραν μεγάλη συγκίνηση. Σε διάφορα σημεία στον τοίχο έχουν χαραχτεί που μας μαρτυρούν πως αυτοί οι άνθρωποι επιθυμούσαν να μας δείξουν πως ζούσαν στο Ιτζεδίν. Μερικά από αυτά έχουν ένα χαραγμένο σταυρό που σημαίνει πω τον εκτέλεσαν. 

   6.   Πως νιώθετε εσείς σήμερα σαν επισκέπτες;

Αισθάνομαι χαρά αλλά ταυτόχρονα και λύπη. Χαρά γιατί έχω καταφέρει να μπω και να δω πως είναι το φρούριο από μέσα. Έτσι έμαθα πολλά πράγματα. Λύπη γιατί ξέρω πως ζούσαν οι φυλακισμένοι. 

   7. Τι αξία μπορεί να έχει το μνημείο για εμάς;

Δεν μπορούμε να αφήσουμε να γκρεμιστεί ένα μνημείο με τόσο σημαντική ιστορία. 

   8.  Τι μπορείτε να κάνετε εσείς για τη διαφύλαξη, τη διάσωση και την ανάδειξη του μνημείου; 

Θα πρέπει πρώτα από όλα να φτιάξουμε τα κτήρια που είναι έτοιμα να γκρεμιστούν. Να το καθαρίσουμε και να το αφήσουμε ανοικτό για το κοινό για να μάθουν και άλλοι άνθρωποι την ιστορία του. 

   9. Ποιο είναι το μήνυμα που κρατάτε από το μνημείο, σαν επισκέπτης; 

Το μήνυμα που κρατάω είναι πως πρέπει να διασωθεί αυτό το μνημείο γιατί έχει να μας πει πολλά. Πρέπει να θυμόμαστε πόσοι άνθρωποι είχαν βασανιστεί μέχρι θανάτου. 


Ευτυχία Ζαννή, Γ1

   1.   Γνωρίζατε το μνημείο πριν την ενασχόλησή μας και την μελέτη της ιστορίας του κατά το σχολικό έτος 2016-2017;

Είχα ακούσει ότι υπήρχαν φυλακές στο Καλάμι και πολύ μικρή είχα επισκεφτεί το Ιτζεδίν (την κεντρική αυλή) σε μια μουσική εκδήλωση, αλλά δεν θυμόμουν σχεδόν τίποτα. 

  2.  Μπορείτε να φανταστείτε πως διαβιούσαν οι Τούρκοι στρατιώτες κατά την πρώτη χρήση του και πως οι φυλακισμένοι-βαρυποινίτες κατά την τελευταία του χρήση; 

Ως στρατώνας στο Ιτζεδίν οι  Τούρκοι στρατιώτες θα διαβιούσαν με στρατιωτική πειθαρχία και κανόνες, θα έτρωγαν λιτά και θα τιμωρούνταν από τους ανωτέρους τους. 

Ως φυλακή το Ιτζεδίν οι βαρυποινίτες θα διαβιούσαν μέσα σε σκληρές συνθήκες όσον αφορά το φαγητό, στις αγγαρείες και στην αντιμετώπισή τους από τη διοίκηση. Θα τους έλεγχαν συχνά και θα τους στερούσαν βασικά υλικά αγαθά. Κάθε μέρα θα ζούσαν μέσα σε άγχος και ανασφάλεια και κάτω από τη σκιά του θανάτου. 

   3.   Τι προσδοκούσατε να δείτε και να ακούσετε κατά την πρώτη επίσκεψή σας στο μνημείο; 


   4.   Τι άλλαξε στην στάση σας απέναντι στο μνημείο μετά την μελέτη του και την επίσκεψη που πραγματοποιήσαμε;

 Στο παρελθόν ήμουν αδιάφορη γι' αυτό καθώς σχεδόν δεν θυμόμουν την ύπαρξή του. Στη συνέχεια όμως, μέσα από το εκπαιδευτικό πρόγραμμα που κάναμε στο σχολείο, άρχισα να ενδιαφέρομαι και να μαθαίνω καινούργια στοιχεία γι' αυτό. 

   5.   Διαπιστώσατε να έχουν διασωθεί κάποια στοιχεία του μνημείου που να μπορούν σήμερα να μας παραπέμψουν στα συναισθήματα των ανθρώπων που το χρησιμοποιούσαν (και σαν φρούριο και σαν  φυλακή);

Στις μέρες μας σώζονται χαραγμένες στους τοίχους των κελιών, επιγραφές οι οποίες φανερώνουν το αδιέξοδο και την απελπισία των μελλοθανάτων. 

   6.   Πως νιώθετε εσείς σήμερα σαν επισκέπτες;

 

   7. Τι αξία μπορεί να έχει το μνημείο για εμάς;

Προφανώς το Ιτζεδίν είναι μνημείο ανεκτίμητης αξίας καθώς αποτελεί κομμάτι της πολιτιστικής μας κληρονομιάς και ιδιαίτερα του τόπου μας, παρόλο που η πολιτεία το έχει παραμελήσει. Μας φέρνει στη μνήμη σημαντικά ιστορικά γεγονότα και ταυτίζεται κυρίως με άδικες πράξεις απανθρωπιάς και βαρβαρότητας, που καλό θα ήταν να μην επαναληφθούν στο μέλλον. 

   8.  Τι μπορείτε να κάνετε εσείς για τη διαφύλαξη, τη διάσωση και την ανάδειξη του μνημείου; 

Για τη διάσωση και διαφύλαξη αυτού του μνημείου, μπορούμε να κάνουμε ως σχολείο διάφορες εκδηλώσεις και εθελοντικές δράσεις. Εκτός από την υιοθεσία που αναλάβαμε ως σχολείο, θα μπορούσαμε να οργανώσουμε στον χώρο του πολιτιστικές εκδηλώσεις, όπως συναυλίες, θεατρικές παραστάσεις και ημερίδες για την ιστορία του, ώστε να αναδειχθεί η ομορφιά του και να ευαισθητοποιήσουμε τους συμπολίτες μας. Ακόμα, καλό θα ήταν να αναλάβουμεεθελοντική δράση για τον καθαρισμό και την συντήρησή του. 

   9. Ποιο είναι το μήνυμα που κρατάτε από το μνημείο, σαν επισκέπτης; 


Άννα Καλλιβρετάκη, Γ1

   1.   Γνωρίζατε το μνημείο πριν την ενασχόλησή μας και την μελέτη της ιστορίας του κατά το σχολικό έτος 2016-2017;

Το μόνο που γνώριζα είναι ότι ήταν παλιές φυλακές οι οποίες πια δεν λειτουργούν. 

  2.  Μπορείτε να φανταστείτε πως διαβιούσαν οι Τούρκοι στρατιώτες κατά την πρώτη χρήση του και πως οι φυλακισμένοι-βαρυποινίτες κατά την τελευταία του χρήση; 

Φαντάζομαι ότι οι Τούρκοι στρατιώτες θα έκαναν μια καλή ζωή μέσα στο φρούριο.  Γιατί εκπαιδεύονταν.
Μαύρη ζωή θα περνούσαν οι φυλακισμένοι βαρυποινίτες καθώς ήταν οι πιο σκληρές φυλακές σε όλη την Ελλάδα.

   3.   Τι προσδοκούσατε να δείτε και να ακούσετε κατά την πρώτη επίσκεψή σας στο μνημείο; 

Κατά την πρώτη μου επίσκεψη τα πράγματα τα οποία προσδοκούσα να δω ήταν αρκετά. Πρώτον ήταν τα σκαλίσματα στους τοίχους που είχαν κάνει οι φυλακισμένοι πριν την εκτέλεσή τους. Επιπλέον και την εκκλησία την οποία είχαν φτιάξει οι κρατούμενοι. Επίσης την απομόνωση που ήταν ο τελευταίος χώρος που έμειναν πριν την εκτέλεση. 

   4.   Τι άλλαξε στην στάση σας απέναντι στο μνημείο μετά την μελέτη του και την επίσκεψη που πραγματοποιήσαμε;

 Τώρα το θεωρώ ένα από τα πιο σημαντικά μνημεία σε όλη την Ελλάδα. Μετά την επίσκεψή μου θεωρώ πως δεν πρέπει να το αφήσουμε στον χρόνο. 

   5.   Διαπιστώσατε να έχουν διασωθεί κάποια στοιχεία του μνημείου που να μπορούν σήμερα να μας παραπέμψουν στα συναισθήματα των ανθρώπων που το χρησιμοποιούσαν (και σαν φρούριο και σαν  φυλακή);

Σαν φρούριο όχι. Αλλά σαν φυλακή έχουν διασωθεί τα σκαλίσματα που μαρτυρούν πολλά πράγματα. 

   6.   Πως νιώθετε εσείς σήμερα σαν επισκέπτες;

 Έναν θαυμασμό και ταυτόχρονα μια θλίψη καθώς εκεί έχουν χάσει τη ζωή τους άδικα άνθρωποι για τις ιδεολογικές τους πεποιθήσεις και για τα εγκλήματα που είχαν διαπράξει.  

   7. Τι αξία μπορεί να έχει το μνημείο για εμάς;

Ανεκτίμητη αξία καθώς είναι ένα μνημείο ισάξιο με όλα τα άλλα σε όλη την Ελλάδα. 

   8.  Τι μπορείτε να κάνετε εσείς για τη διαφύλαξη, τη διάσωση και την ανάδειξη του μνημείου; 

Μπορούμε να κάνουμε περιβαλλοντικές δράσεις ή ακόμα και κάποια εκδήλωση που θα αναδείξει τον χώρο. Επίσης και blog στο Internet για μεγαλύτερη προβολή. 

   9. Ποιο είναι το μήνυμα που κρατάτε από το μνημείο, σαν επισκέπτης; 

Το μήνυμα που κρατάω είναι αρνητικό καθώς βλέπω την πολιτιστική μας κληρονομιά να καταστρέφεται. Αυτό με λυπεί πολύ.